Rusya’da Bitkisel Yağ Üretimi Yüzde 7 Azaldı: Ayçiçek Yağında Sert Düşüş

Rusya’da 31 Ağustos’ta sona eren 2024/25 tarım yılında bitkisel yağ üretimi bir önceki döneme göre yüzde 7 azalarak 9,47 milyon tona geriledi. OleoScope verilerine göre toplam yağlı tohum işleme miktarı ise yüzde 5,7 düşüşle 26,3 milyon ton oldu.

Düşüşün en önemli nedeni, ayçiçek yağı üretiminde yaşanan yüzde 11’lik azalma oldu. Sezon boyunca üretim 6,94 milyon tona gerilerken, ihracat da aynı oranda düşerek 4,72 milyon ton olarak gerçekleşti. Uzmanlar, kârlılığın düşmesi nedeniyle üreticilerin dış satış motivasyonunu kaybettiğini belirtiyor.

Maliyet baskısı ve kâr marjı sorunu

Maslojirov Birliği İcra Direktörü Mihail Maltsev, ayçiçek üretiminde kârlılığın yılın başında yüzde eksi 20’ye kadar düştüğünü ve bazı tesislerin üretimi durdurduğunu aktardı. Yüksek hammadde maliyeti, dünya fiyatlarındaki durgunluk, güçlenen ruble ve ihracat vergilerinin bu süreçte etkili olduğu ifade ediliyor.

Neo şirketinden Albina Koryagina, 2023 sonunda yüzde 11,4 olan ham ayçiçek yağındaki kâr marjının 2025’in ilk çeyreğinde yüzde 0,6’ya gerilediğini vurguladı. Rafine segmentte bu oran yüzde 5,9 olsa da sektör genelinde üretimin iştah kabartmadığını dile getirdi.

Kanola yağı yükselişte

Ayçiçek yağında gerileme yaşanırken, kanola yağı üretimi sezonu yüzde 16 artışla 1,44 milyon ton seviyesinde kapattı. OleoScope’a göre ihracat da yüzde 14 artışla 1,39 milyon tona çıktı. Yalnızca 2025’in ilk yedi ayında 865 bin ton kanola yağı ihraç edilirken, bunun 844 milyon dolarlık gelir sağladığı bildirildi.

Çin, Letonya ve Norveç’in başlıca alıcı olduğu pazarda özellikle Çin’in yüzde 90’a varan payı dikkat çekiyor. Uzmanlara göre bu durum, Kanada’dan gelen ürünlere mart ayında konulan yüzde 100 gümrük vergisinin ardından ortaya çıktı.

Gelecek sezon beklentileri

Maslojirov Birliği, yeni sezonda üretimin yüzde 7,5 artarak 10,5 milyon tona ulaşabileceğini, ihracatın ise 8,2 milyon tona çıkabileceğini öngörüyor. Ancak uluslararası pazarlardaki rekabetin ihracat artışını sınırlayabileceği uyarısı yapılıyor.

Öte yandan, ayçiçek ekim alanlarının yüzde 13 büyümesiyle hasadın 18 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu durumun fiyatları düşürmesi olası görülse de bazı bölgelerde artan işleme kapasitesi nedeniyle arz-talep dengesinde belirsizlik sürüyor.

Kanola tarafında ise üretimin yüzde 7,3 artışla 5 milyon tona ulaşması, yağ üretiminin de 2025/26 sezonunda yüzde 42,4 artışla 2,05 milyon tona çıkması bekleniyor.