Ortadoğu’daki Gerilim Gübre Fiyatlarını Yükseltiyor

Ortadoğu’da artan İran-İsrail gerilimi ve küresel ticaret politikalarında yaşanan belirsizlikler, gübre fiyatlarının yeniden yükselişe geçeceğine dair endişeleri artırdı. Uzmanlara göre, bölgede tırmanan jeopolitik riskler petrol ve doğalgaz arzını tehdit ederken, bu durum gübre üretim maliyetlerini doğrudan etkiliyor.

Gübre üretiminde ana hammadde olan doğalgaz, özellikle azotlu gübrelerin maliyetini belirleyen temel etkenlerden biri. Ortadoğu’daki çatışmalar nedeniyle petrol fiyatları kısa sürede varil başına 61–64 dolar aralığından 74 dolara kadar yükseldi. Eğer kriz derinleşirse, varil fiyatlarının 100 ila 120 dolara çıkabileceği öngörülüyor. Bu da doğalgaz fiyatlarını ve dolayısıyla gübre üretim maliyetlerini yukarı çekiyor.

2022 yılında pandemi ve Rusya-Ukrayna savaşının etkisiyle ton başına neredeyse 1.000 dolara ulaşan gübre fiyatları, benzer bir tırmanış potansiyeli taşımasa da yeniden artış eğiliminde. Bu yükselişi destekleyen iki temel faktör bulunuyor: doğalgaz fiyatlarındaki artış ve kısıtlı arz karşısında büyüyen küresel talep.

Yılın ilk çeyreğinde Çin, gübre ihracatını yeniden başlatsa da iç piyasadaki hızlı fiyat artışı nedeniyle gümrük denetimlerini sıkılaştırdı. Bu da ihraç edilen miktarları düşürdü. Fiyatlar kısa süreliğine düşse de şu anda yeniden yükseliyor.

Öte yandan Hindistan, yalnızca batı kıyısı için 2,5 milyon tonluk gübre ithalat ihalesi açarken, gelecek ay doğu kıyısı için de 1 milyon tonluk ek ihale düzenlemeyi planlıyor. Bu gelişme, küresel gübre talebindeki canlanmanın bir diğer göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Böylesi bir ortamda enerji piyasalarındaki her gelişme, tarımsal üretimin temel girdilerinden biri olan gübre fiyatlarını doğrudan etkiliyor. Uzmanlar, özellikle ithalata bağımlı ülkeler için bu artışların tarımsal üretim maliyetlerini ciddi biçimde artırabileceği uyarısında bulunuyor.