Merkez Bankası, gıda fiyat artışlarının önüne geçebilmek için üretim planlanması talep etti.
Merkez Bankası, patates ve soğan başta olmak üzere sebze ve meyvede yaşanan aşırı fiyat artışlarının yanlış üretim planlaması, ürünlerin çok sayıda aracının elinden geçmesi, depolama ve ulaşım sorunlarından kaynaklandığını tespit etti. Banka, aracıların kaldırılıp çiftçilerin kuracağı üretici birliklerine öncelik verilmesini önerdi.
ÜRETİM PLANLAMASI YOK
Başkanlığını Murat Çetinkaya'nın yaptığı Merkez Bankası, bu yıl yayımladığı 3'üncü enflasyon raporuna, gıda fiyatlarında yaşanan olağanüstü fiyat artışlarını durdurmaya yönelik kapsamlı bir öneri çalışması ekledi. “İşlenmemiş Gıda Enflasyonunda Yapısal Sorunlar ve Çözüm Önerileri” isimli çalışmada bu yıl Nisan-Haziran döneminde tarımsal ürünlerde yaşanan olağanüstü fiyat artışının çeşitli taze sebze ürünlerindeki dönemsel arz açığından, yani pazara az ürün sunulmasından kaynaklandığı belirtildi. Bu durumun etkin ve dinamik bir tarımsal üretim planlaması yapılamadığı için yaşandığı belirtilen raporda, üretim planlaması için tarımsal istatistik, rekolte tahmini ve erken uyarı sistemi altyapısının güçlendirilmesinin gerektiği bildirildi. Raporda gelişmiş ülkelerde gıda üretimi ve dağıtımının büyük ölçüde üretici birlikleri tarafından yapıldığına dikkat çekildi.
ÇİFTÇİ TÜCCARA BORÇLU
Raporda şu tespit ve önerilere yer verildi: “Türkiye'de tarımsal ürünlerin temini, taşınması, muhafaza edilmesi, ambalajlanması ve tasniflenmesi gibi pazarlamaya ilişkin fonksiyonların birçoğu aracılar tarafından yerine getirilmektedir. Bu durum bir taraftan üreticilerin aracılara olan bağımlılığını artırırken, fiyat istikrarını bozmaktadır. Diğer yandan, küçük çiftçilerin genel olarak tüccara ve diğer aracılara borçlu olması ve tarımsal faaliyetini kayıt dışı borçluluk üzerinden devam ettirebilmesi çiftçinin tarımsal katma değerden hak ettiği payı alamamasına yol açmaktadır. Bu durum da üretimi caydırmakta ve fiyatlar üzerinde yukarı yönlü baskı yapmaktadır.”
SPEKÜLASYONA ZEMİN HAZIRLIYOR
Merkez Bankası'nın raporunda, özellikle yaş sebze ürünlerinde tarla-sera-tarla geçişlerinin iyi idare edilememesinin de pazara yeterli miktarda ürün girişini engellediği belirtilirken bu aksaklıkların piyasada hüküm süren aracılara fiyat spekülasyonu yapma ve aşırı kazanç sağlama imkânı getirdiği vurgulandı. Merkez Bankası, bu sorunun çözümü için mevcut seraların iyileştirilmesi ve yeni modern seraların kurulması önerisinde bulundu. Raporda patates, limon, kuru soğan ve elma gibi saklanabilir ürünlerin depolanmasında ve tedarik zincirinde zaman zaman aksaklıklar yaşandığı, ürünün yetersiz olduğu dönemlerde bu aksaklığın ani fiyat artışlarına yol açtığı, bu sorunun önlenmesi için lisanslı depoculuk ve ürün borsalarının kullanılması gerektiği ifade edildi.
Yorum Yazın