Geçtiğimiz hafta zayıflama çayı nedeniyle karaciğer nakli yaptırmak zorunda kalan Seda Nur Çalışkan’ın yaşadıkları zayıflama çaylarını yeniden gündeme getirdi. Hal böyle olunca Yeditepe Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Farmakognozi ve Fitoterapi ABD Başkanı Prof. Dr. Erdem Yeşilada, zayıflama çayları hakkında merak edilenleri anlattı.
KARACİĞERDE METAL BİRİKİMİ
Karaciğer hasarı olması kullanılan ürünlerde muhtemelen karaciğerde ağır metal birikimi, tarım ve veteriner ilacı bulaşması ya da aflatoksin gibi mikrobiyolojik bulaşma gibi çevresel veya endüstriyel toksinlere bağlı olabilir. Bir başka olasılık ise kişinin kullandığı ilaçlar varsa, mesela herkesin sıklıkla kullandığı parasetamol gibi ağrı kesiciler karaciğere toksik etkilidir, çay bileşimiyle daha şiddetli bir etkileşim göstererek karaciğer hasarını tetikleyebilir. Tabii incelemeden net bir tahminde bulunmak mümkün değil.
ZAYIFLAMA ÇAYLARININ ZARARLARI
Zayıflama çayları çeşitli bitki bileşenlerinin karıştırılmasıyla hazırlanmaktadır. Bu karışımda bitkilerin oranları bilimsel risk bulgularına göre hesaplanmalıdır. Yani bir zayıflama çayı bileşimi bir tutam ondan iki tutam şundan şeklinde hazırlandığında risk ortaya çıkmaktadır. Bitkisel de olsa uygun miktarlarda kullanılmadığında her maddenin zararlı olabileceğini unutmamak gerekir. Halk arasında genel kanı, “günde 2 defa içilmesi önerilen zayıflama çayını 6 defa içersem daha kısa sürede zayıflayabilirim” şeklindedir. Bu şekilde bir düşünce son derece risklidir. Mesela, aktardan aldığı sinameki ya da acı çehre çayını kullanarak bağırsakları boşaltarak zayıflamaya kalkışmak sadece kısa süreli bir sonuç sağlamakta, buna karşılık başta kolon kanseri olmak üzere, bağırsak tembelliği gibi tüm yaşam boyunca kişilerin sağlığını olumsuz etkileyecek risklere yol açmaktadır. Bu nedenle Gıda ve Tarım Bakanlığı mevzuatlarında, bu Bakanlıktan satış izni alan markalı form çayların içerisinde yüzde 30’dan fazla miktarda antrasenozit taşıyan sinameki ya da acı cehre bulundurulması yasaklanmıştır. Bu tip form çaylarda izin verilen oranlarda bitki bileşenleri karıştırılarak, sinameki benzeri bağırsak boşaltıcı bitkisel ürünlerin kişide yol açtığı kramp, spazm, gaz gibi sorunlar da önlenebilmektedir.
VÜCUTTA AÇTIĞI HASARLAR
Bakanlıktan izin almış form çay kategorisindeki zayıflama çayları kullanılması durumunda, mevcut yönetmelikler gereği risk azalmaktadır. Ancak internet üzerinde satın alınan ürünlerde herhangi bir denetim bulunmadığından karaciğer, böbrek, bağırsak gibi organlarda hasarlar görülme riski artmaktadır. Aynı şekilde açıkta satılan bitkisel ürünler için de bu tip riskler söz konusudur. Mesela, sinameki ya da acı cehre gibi müshil etkili bitkisel ürünlerin doğruda çay şeklinde tüketilmesi ile içerisinde bulunan antrasenozitlerin bağırsaklarda yol açtığı tahrişe bağlı 1-2 haftadan uzun süre kullanımı ile sürekli tahrişe bağlı olarak kolon kanseri riskinin artabileceği bilinmektedir. Yine idrar artırıcı bitkisel ürünlerin uzun süre kullanımı kalp ilaçlarının etkisini artırarak zarar vermesine yol açabilir. Ya da böbreklerde hasar oluşturabilmesi mümkündür. Bu bakımdan güvenilir yerlerde, Bakanlık onaylı markalı ürünlerin kullanılmasına dikkat edilmelidir.
İNTERNETTEKİ ÜRÜNLERE DİKKAT
Önerilen miktarı aşmamak gerekli. Daha fazla kullanarak daha hızlı kilo vermeye kalkışılması halinde önemli sağlık riskleri söz konusu olabiliyor. Kullanılan ürünlerin kalitesi son derece önemlidir. Bu nedenle kesinlikle internette satılan kontrol dışı ürünler kullanılmamalıdır. Bitkilerde ağır metal; tarım ve veteriner ilaçları; koli ya da aflatoksin gibi mikrobiyolojik bulaşmalar neticesi çok ciddi organ hasarları, kanserleşme ve hatta ölüme yol açabilir. Eğer kişilerin kullanmak zorunda olduğu ilaçlar varsa bunların emilimini ve vücuttaki metabolizmasını etkileyerek etkisini değiştirebileceğini unutmamak gerekir. Özellikle kalp ve dolaşım sistemi hastaları, şeker hastaları ve bağışıklık sistemi sorunu olan kişiler bir uzmana danışmalıdır.
YAĞLARI PARÇALIYOR
Zayıflamak amacıyla tek başına zayıflama çayı, sıkı diyet ya da sentetik ilaçların kullanılması kalıcı ya da uzun süreli bir çözüm sağlayamayacağı gibi önemli sağlık sorunlarına ve sıklıkla şahit olduğumuz üzere hayati risklere, ölümlere yol açabilmektedir. Önemli olan kişinin fizyolojik özelliklerine, yaşam tarzına, yaşına, sağlık durumuna (mevcut hastalıkları vb.) göre ayarlanmış, özelleştirilmiş zayıflama programlarının uygulanmasıdır. Bu şekilde bir uygulama, hiç şüphesiz, en doğru şekilde uzmanlar tarafından düzenlenebilir. Bu bakımdan zayıflama çayları kişiye uygun düzenlenen diyet ve spor programının etkin bir parçasıdır. Zayıflama çaylarının başlıca görevi vücutta biriken ödemin ve toksinlerin atılması, yağların parçalanması, acıkma hissinin azaltılması, mide ve bağırsak sisteminde spazm, gaz gibi rahatsızlık veren sorunları gidererek kişiyi rahatlatmak ve bireyin zayıflama programına uyumunu sağlamaktır.
KIRMIZI BİBER ETKİLİ
Yeşil çayın içerisindeki polifenoller ve kafein birlikte yağ yakıcı etkisi bulunduğu bilimsel ölçekte araştırmalar ile epidemiyolojik, klinik ve deneysel olarak gösterilmiştir. Kırmızıbiber de metabolizmayı hızlandırarak etkili olabilmektedir. Karbonatlı su ise proteinlerin midede pepsin tarafından sindirilmesini azalttığı için kısmet yarar gösterebilmektedir. Ancak proteinlerin ve diğer bazı besin bileşenlerin mide asitliğini değiştirerek sindiriminin engellenmesi kişilerin bağışıklık sisteminin zayıflamasına ve dolayısıyla uzun vadede kanser gibi önemli tehditlere karşı savunmasının zayıflamasına yol açabileceği unutulmamalıdır.
BELGELERE BAKIN
Sağlığımızı desteklemek üzere kullanılacak bitkilerin mutlaka etkinlik ve riskler bakımından analiz edilmesi gerekir. İçerisinde yeteri miktarda etkili madde yoksa beklediğiniz yararı da göstermeyecektir. Diğer taraftan, çevresel ve endüstriyel toksinler bakımından analizlerin yapılmış olması gerekir. Bu nedenle mutlaka kalitesine güvenilir bitkisel ürünlerin, güvence veren yerlerden satın alınması gerekir. Kimse malına kötü demez, bu nedenle satıcının sözleri yerine belgelere bakmak gerekir. Hangi bitkisel ürünün ne şekilde etki ettiği bilimsel araştırmalarla ortaya konulmalıdır. Bu konudaki bilimsel bulguları ancak konusunda uzman bilim adamları değerlendirebilir. Bu nedenle bu konuda eğitim almamış kişilerin doğru yorumlarda bulunması söz konusu olamaz.
KABIZLIK SORUNU VARSA
Sinameki, acı çehre gibi bitkilerin yukarıda bahsettiğim riskleri nedeniyle çok zor durumlar haricinde bir haftadan fazla kullanılmasını önermem. Kronok kabızlık sorunu olan kişiler için karnıyarıkotu tohumunu öneririm. Mutlaka bol su ile içilmelidir. Aksi takdirde bağırsak düğümlenmesi riski olabilir.
SONUCU KÖTÜ OLABİLİR
Kesinlikle lağman kullanmayı önermiyorum. Dışarıdan hortum sokularak bağırsak cidarının çizilmesi, hasar görmesi, mikrop bulaşması bağırsak iltihabı ve enfeksiyonuna yol açarak çözümü zor sonuçlara yol açabilir.
Yorum Yazın