Karpuzda Fiyat Farkı %600'ü Geçti: Üretici 2 TL'ye Satıyor, Market 14 TL'ye!

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Haziran ayına ilişkin "Üretici-Market Fiyat Değişimi" verilerini kamuoyuyla paylaştı. Bayraktar'ın açıklamalarına göre, üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla yüzde 600 ile karpuzda görüldü. Bu durum, üreticiden tüketiciye ulaşana kadar ürün fiyatlarında yaşanan fahiş artışı gözler önüne serdi.

Karpuzdaki bu devasa fiyat farkını, yüzde 284 ile kuru soğan, yüzde 261,6 ile kabak, yüzde 225,5 ile nohut ve yüzde 220,8 ile kuru fasulye takip etti. Bu oranlar, karpuzun üreticiden tüketiciye yedi kat, kuru soğanın 3,8 kat, kabağın 3,6 kat, nohudun 3,3 kat ve kuru fasulyenin 3,2 kat daha fazlaya satıldığını ortaya koydu. Örneğin, üreticide 2 lira olan karpuz markette 14 liraya; 4 lira 63 kuruş olan kuru soğan 17 lira 78 kuruşa, 10 lira 38 kuruş olan kabak 37 lira 52 kuruşa, 31 lira 56 kuruş olan nohut 102 lira 73 kuruşa ve 33 lira 29 kuruş olan kuru fasulye 106 lira 80 kuruşa satıldı.

Haziran Ayı Fiyat Değişimleri: Karpuz Düşerken Limon Yükseldi

Haziran ayında market raflarında fiyatı en fazla artan ürün yüzde 42 ile limon oldu. Limonu, yüzde 8,7 ile iç fındık, yüzde 8,3 ile yeşil soğan, yüzde 7,2 ile antepfıstığı ve yüzde 7 ile pirinç izledi. Toplamda marketteki 38 ürünün 26'sında fiyat artışı, 12'sinde ise fiyat azalışı kaydedildi.

Fiyatı en fazla azalan ürün ise hem markette hem üreticide karpuz oldu. Markette karpuz fiyatı yüzde 67,5 oranında düşüş gösterirken, bunu yüzde 18 ile patates, yüzde 17,5 ile yumurta, yüzde 10,1 ile patlıcan ve yüzde 8 ile çilek takip etti.

Üretici Fiyatları ve Değişim Nedenleri

Üretici bazında incelendiğinde, Haziran ayında 30 ürünün 9’unda fiyat artışı, 14’ünde fiyat düşüşü yaşanırken, 7 üründe fiyat değişimi gözlemlenmedi. Üreticide en çok fiyat düşüşü yüzde 89,5 ile karpuzda görüldü. Karpuzdaki düşüşü, yüzde 30,8 ile patates, yüzde 22,2 ile salatalık, yüzde 16,4 ile patlıcan ve yüzde 15,3 ile domates izledi.

Üreticide en çok fiyat artışı ise yüzde 43,1 ile kırmızı mercimekte kaydedildi. Kırmızı mercimekteki bu artışı, yüzde 20 ile maydanoz, yüzde 18,6 ile sivri biber ve yüzde 5,9 ile limon takip etti.

Fiyat Değişimlerinin Ardındaki Nedenler

TZOB verilerine göre, fiyat değişimlerinin ardında çeşitli nedenler yatıyor:

• Kırmızı mercimek fiyatındaki yükseliş, yeni sezon ürünü olmasından kaynaklandı.
• Maydanozda ürün arzındaki azalma, fiyatları yukarı çekti.
• Sivri bibere olan talebin artması, fiyatların yükselmesine sebep oldu.
• Zirai dondan etkilenen limonda, rekoltede beklenen düşüş fiyatları artırdı.
• Salatalık, patlıcan, domates ve kabakta arzın artması, fiyatların düşmesine neden oldu. Özellikle Adana başta olmak üzere bazı illerde yaşanan aşırı sıcaklıklar, sofralık domatesin değerini yitirmesine ve zaten düşük olan fiyatların daha da aşağı çekilmesine yol açtı.
• Karpuzda ise ekim alanlarının ve arzın artmasının yanı sıra talebin düşük seyretmesi, başta Adana, Antalya ve Mersin olmak üzere ortalama 2 lira seviyelerinde olan fiyatların 1,5 liraya kadar gerilemesine neden oldu.

Kuru soğan ve patates fiyatlarındaki düşüş ise üretimdeki artışla birlikte yoğun bir talep olmamasından kaynaklandı.