FAO: 2025'te Küresel Su Ürünleri Üretimi Artacak

ROMA – Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından yayımlanan Haziran ayı raporuna göre, 2025 yılında dünya genelindeki su ürünleri üretimi (akuakültür dahil) bir önceki yıla göre %1,5 artışla 196,6 milyon tona ulaşacak. Bu artış, özellikle akuakültür sektöründeki büyümeden kaynaklanacak.

Rapora göre, akuakültür üretimi %2,6'lık bir artışla 104 milyon tona yükselecek. Bu büyümenin ana itici güçleri ise ılıman su karidesi ve sazan balığı avlarındaki artışlar olacak. Doğal sulardaki avlanma miktarı ise geçen yıla göre daha sınırlı bir artışla, yalnızca %0,3 yükselerek 92,6 milyon tona ulaşacak. FAO uzmanları, Barents Denizi'ndeki morina ve Batı Akdeniz'deki hamsi avı kotalarındaki azalmaların, daha fazla pollock ve Arjantin "Illex" kalamarı avlarıyla dengeleneceğini belirtiyor.

Küresel su ürünleri ticaret hacminin bu yıl dolar bazında %1,7 artarak 183,8 milyar dolara ulaşması beklenirken, ton bazındaki ticaret hacminde ise sadece %0,5'lik bir artışla 66,8 milyon tonluk bir büyüme öngörülüyor.

Küresel Ticarette Değişen Koşullar ve Fiyatlar

FAO uzmanları, küresel ticaret koşullarında ve gümrük tarifelerinde yaşanan değişimlere dikkat çekiyor. Raporda, gümrük vergilerinin sınır fiyatlarını artırdığı, döviz kuru dalgalanmalarının ulusal para birimindeki değişiklikleri güçlendirdiği veya dengelediği, enflasyonun ise reel satın alma gücünü zayıflatarak üretimden satışa kadar tüm zincirdeki karlılığı azalttığı ifade ediliyor.

Bu faktörlerin ticareti, tarife ve döviz kuru koşullarının daha uygun olduğu pazarlara yönlendirdiğini belirten uzmanlar, daha küçük veya yeni tedarikçiler için pazar kaybı riskinin arttığını vurguluyor. Bu tür şirketlerin, yüksek maliyetleri karşılayacak veya karmaşık ticaret kurallarına etkili bir şekilde uyum sağlayacak kaynaklara genellikle sahip olmadığı belirtiliyor.

FAO tarafından hesaplanan Balık Fiyat Endeksi (FPI), Nisan 2025'te 117 puan seviyesinde istikrar kazandı. Bu durum, genel olarak piyasa koşullarının istikrarlı olduğunu gösteriyor. 2024 yılının ikinci yarısının büyük bölümünde nispeten düşük seyreden fiyatların ardından, endeks Aralık 2024'te 114 puana yükselmiş ve Ocak 2025'te 120 puana ulaşmıştı. Bu artışın temel nedeni akuakültür ürünlerindeki yüksek fiyatlardı.

Şubat ayından bu yana ana endeks hafif bir düşüş gösterdi; zira vahşi balık fiyatları yükselirken, akuakültür fiyatları düşüşe geçti. Akuakültür alt endeksi Ocak ayındaki 104 puandan Nisan ayında 99 puana gerilerken, doğal avcılık alt endeksi aynı dönemde 13 puan artarak 135 puana çıktı.

Önemli Su Ürünleri Türlerinde Durum

Pangasius: Dünyanın ana pangasius kaynağı olan Vietnam'daki balıkçıların 2025 yılında yaklaşık 1,65 milyon ton pangasius avlaması bekleniyor. Bu miktar, 2024'e göre %7'lik bir artışı temsil ediyor. Bu ürünün ihracatının 2 milyar dolara ulaşması öngörülüyor. Vietnam'dan dondurulmuş fileto ihracatındaki sürekli artışla birlikte pangasius ticareti de istikrarlı bir şekilde büyüyor. Vietnam dışındaki durum ise daha karışık; Endonezya'daki üretim, uzun süreli El Niño etkisiyle düşüş gösterdi.

Tilapya: FAO tahminlerine göre, ana tilapya tedarikçilerinden Çinli üreticilerin Mayıs 2025'e kadar üretimi azaltması durumunda, yılın ikinci yarısında küresel tilapya arzı düşebilir. Bu durum, fiyatların kademeli olarak toparlanmasını destekleyecektir.

Somon: Atlantik somon arzı 2024 yılında yaklaşık 2,8 milyon tonla neredeyse sabit kaldı. Norveç üretimi %0,6 artarak 1,5 milyon tona ulaşırken, Şili'deki üretim deniz suyu sıcaklığının artması nedeniyle %9,5 düşüşle 703 bin tona geriledi. FAO, 2025 yılında somon üretiminde tek haneli düşük bir oranda artış bekliyor.

Pollock: 2025 yılında pollock avcılık hacimlerinin, revize edilen kotalar nedeniyle başlangıçta tahmin edilenden daha yüksek olması bekleniyor. Alaska Körfezi'nde 2025 yılı için toplam izin verilen av miktarı 163,494 bin tondan 186,245 bin tona yükseltildi. FAO raporuna göre Rusya, işlemcilere yönelik devlet desteğini artırmış olsa da, uygulanan ambargolar potansiyel ihracat kanallarını kısıtlamaya devam ediyor.