Türkiye'nin 2024/25 zeytinyağı ihracatı, miktar bazında %28, döviz bazında ise %50 düşüşle 252 milyon dolara geriledi; böylece 4 sezon sonra sofralık zeytin ihracatının gerisinde kaldı. Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) Başkanı Emre Uygun, Ticaret Bakanlığı'nın dökme zeytinyağına yönelik kısıtlama kararlarının ihracattaki yarayı derinleştirdiğini dile getirdi.
Türkiye zeytinyağı sektörü, 2023/24 sezonunda 70 bin 626 ton olan ihracat miktarını, 2024/25 sezonunda 50 bin 713 tona düşürerek miktar bazında %28 oranında kan kaybı yaşadı. Bu düşüşle birlikte, dünya genelindeki zeytinyağı fiyatlarındaki gerileme de eklenince, ihracattan elde edilen döviz getirisi bir önceki sezonda 505 milyon dolar iken, 2024/25 sezonunda %50'lik kayıpla 252 milyon dolara indi.
Bu sonuçla zeytinyağı ihracatı, 4 sezon aradan sonra 255 milyon dolarlık döviz getirisiyle rekor kıran sofralık zeytin ihracatının gerisine düşmüş oldu.
EZZİB Başkanı Uygun: "Yanlış Kararlar Yarayı Derinleştirdi"
İhracat verilerini değerlendiren Ege Zeytin ve Zeytinyağı İhracatçıları Birliği (EZZİB) Başkanı Emre Uygun, Türkiye’nin zeytinyağı sektöründe dünya pazarlarındaki gelişmeleri doğru okuyamadığını belirtti. Uygun, Ticaret Bakanlığı tarafından 22 Mart 2021 tarihinde dökme ve varilli zeytinyağı ihracatına getirilen kısıtlama ile başlayan, 2022, 2023 ve 2024 yıllarındaki fon, yasak ve kısıtlamaların, dünya fiyatlarındaki gerilemeyle birleşmesinin zeytinyağı ihracatındaki yarayı derinleştirdiğini vurguladı.
Uygun, "Fon ve yasak kararları Türkiye’yi dünyada spotçu konumuna düşürdü. Bu süreçte Türkiye yüz milyonlarca dolar ihracattan oldu ve prestij kaybı yaşadı. Günümüzde de bu yanlış kararların uzantılarıyla mücadele ediyoruz," şeklinde konuştu.
Ticaret Heyetleri Sayesinde Bazı Pazarlarda Artış
Yaşanan kayıplara rağmen, Türkiye'nin zeytinyağı ihracatının üretici olmayan ülkelerde tutunması ve sektörel ticaret heyetleri düzenlenen pazarlarda önemli artışlar yakalaması teselli kaynağı oldu. Üretici olmayan ülkelere yapılan ihracat miktarındaki kayıp, %3 ile sınırlı kalarak 45 bin 501 ton seviyesinde gerçekleşti.
EZZİB'in sektörel ticaret heyetleri düzenlediği Avustralya, Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’ne (ABD) zeytinyağı ihracatı ise totaldeki düşüşe rağmen %17’lik artışla 21 bin 460 tondan 25 bin 202 tona yükseldi. Başkan Uygun, bu artışın Ticaret Bakanlığı’nın Uzak Ülkeler Stratejisi kapsamında zeytinyağı tüketicisi ülkelere yoğunlaşmanın bir sonucu olduğunu aktardı.
İhracatın Lideri ABD Oldu
Türkiye, 2024/25 sezonunda 128 ülke ve gümrüklü bölgeye zeytinyağı ihraç ederken, en büyük alıcı 20 bin 938 ton ile Amerika Birleşik Devletleri oldu. ABD’ye yapılan ihracat, miktar bazında toplam ihracatın %46’sına ulaşarak 94 milyon 327 bin dolar döviz getirisi sağladı. ABD’yi 22 milyon 511 bin dolarla Japonya ve 14 milyon 257 bin dolarlık taleple Kanada takip etti.
Öte yandan, prina yağı ihracatı ise %9’luk artışla 48 milyon dolardan 52,3 milyon dolara yükseldi. Ancak genel toplamda Türk zeytincilik sektörü, 2023/24 sezonundaki 763,5 milyon dolarlık ihracat gelirinin %27 gerisinde kalarak, 2024/25 sezonunda 559,6 milyon dolar döviz geliri elde edebildi.
Kaynak:Tarım Pusulası
Yorum Yazın