Rusya, İran’a tahıl ve yağ ihracatını artırmayı hedefliyor

Rusya, 2025 yılında artması beklenen tahıl üretimi ve ticaret kısıtlamalarının kaldırılmasıyla birlikte İran’a tahıl ve bitkisel yağ ihracatını artırmaya hazırlanıyor. Sevkiyatların büyük ölçüde Hazar Denizi üzerinden gerçekleştirilmesi öngörülüyor.

2024 yılında Rusya ile İran arasındaki ticaret hacmi %16 artışla 4,8 milyar dolara ulaştı. Bu ticaretin önemli bir kısmı, Hazar Denizi’ne kıyısı olan ülkeler üzerinden yapılıyor.

Rexoft Tarım Bölümü Başkanı Andrey Kuçerov, İran’a mısır, arpa ve ayçiçek yağı ihracatında ciddi bir artış potansiyeli olduğunu vurgularken, Rusagrotrans’tan baş analist İgor Pavenski, 2025 sezonunda İran’ın Rusya’dan buğday ithalatını üç kat artırarak 3-4 milyon tona çıkarabileceğini belirtti. Pavenski ayrıca mısır ve arpa ithalatının da 2,6 milyon tondan 3,6 milyon tona yükselmesinin muhtemel olduğunu söyledi.

İran halihazırda Rusya’nın en büyük mısır alıcısı, arpa ihracatında ise ikinci sırada yer alıyor. 2024’teki yüksek rekolte nedeniyle bir süre ara verilen buğday ithalatı ise Mart 2025’te yeniden başladı ve Mayıs ayında İran, Rusya’nın üçüncü büyük buğday müşterisi oldu.

IKAR danışmanlık şirketinin başkanı Dmitriy Rılko, bu yıl Rusya’da rekor seviyede ayçiçek hasadı beklediklerini belirtirken, buğday, arpa ve mısırda da olumlu koşulların devam ettiğini söyledi. Rılko’ya göre, İran’a yapılan ihracatın artırılması için uygun bir zemin mevcut.

Rusya Tarım Bakanlığı’nın tahminlerine göre, 2025 yılında toplam tahıl üretiminin 135 milyon ton, bunun 90 milyon tonunun buğday olması bekleniyor. 2024’te bu rakamlar sırasıyla 130 ve 83 milyon tondu. Öte yandan, İran’ın bu yıl kuraklık nedeniyle daha düşük rekolteyle karşı karşıya kalacağı tahmin ediliyor.

Rusya’da yeni tahıl ihracat sezonu 1 Temmuz’da başlayacak. Şubat 2026’ya kadar tahıl ihracatı serbest olacak; bu tarihten sonra ise ihracat kota ile sınırlandırılacak. 2024/25 sezonunun ikinci yarısında arpa ve mısıra yönelik uygulanan sıfır ihracat kotası fiilen bir ihracat yasağına dönüşmüş, ancak bu yasak 1 Temmuz itibarıyla sona erecek. Tüccarlar, İranlı alıcılarla yoğun bir şekilde yeni alım görüşmeleri yapıldığını bildirdi.

Bir tüccar, İran’dan “sağlıklı ve güçlü bir talep” olduğunu belirtirken, IKAR’ın verilerine göre İran, 2024/25 sezonunda Mısır’dan sonra Rusya’dan en çok tahıl alan ikinci ülke konumunda yer aldı.

Başka bir tüccar ise, özellikle arpa ve mısır ticaretinin Hazar Denizi üzerinden yeniden başlamasının beklendiğini ve bu ürünlerin sırasıyla İran’a yapılan ihracatın %20 ve %6’sını oluşturduğunu ifade etti.