Mezopotamya Ovası Dicle ve Fırat nehirleri arasında yer almasına rağmen ciddi bir su sıkıntısı çekmektedir. Bölge çiftçileri sulama için derinleşen artezyen kuyularına bağımlı kalmakta, bu hem kuraklığı artırmakta hem de maliyetleri yükseltmektedir.
GAP'ın Tamamlanamaması ve Mardin ihmali
Bu problemin temel kaynağı elli yılı aşkın süredir tamamlanamayan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP)'dir. Nehir suları Basra Körfezi'ne boşa akarken Mardin gibi mısır üretiminde kilit rol oynayan bir bölgede yeraltı suları tükenme noktasına gelmiştir.
Tabi burada tek sorun mısır üretimi değil. Genel olarak üretimin tamamını etkileyen bir durum. Urfa’dan suyu Mardin’e taşıyan 221 kilometrelik ana Fırat kanalı 2017'de bitmiş olmasına rağmen ulaşan suyun bölgeye dağıtımı için gereken Mardin Göletinin inşaatı, ekonomik sebeplerden dolayı en erken 2 yıl sonra bitmesinin beklenmesi, problemi büyütmektedir. Halbuki göletin tamamlanması yeraltı sularını yükseltecek ve çiftçinin yüksek elektrikli su pompası maliyetini ortadan kaldıracak bir hamle!
Değerli su kaynaklarının boşa akması mı yoksa DSİ’ye verilecek gerekli bütçeyle Mardin Göletinin hızlı bir şekilde bitirilmesi mi? Cevap hangisi size bırakıyorum!
Mısır Üretimine Darbe ve Acil Destek İhtiyacı
Geçtiğimiz yıllarda hükümet teşvikleriyle bölgede mısır üretimi özellikle de ikinci ürün mısır, büyük bir ivme kazanmış; sadece Mardin'in dört ilçesi ülke üretiminin üçte birini karşılar hale gelmiştir. Ancak geçen yıl su merkezli üretim planlaması ile ikinci ürün mısıra verilen destekler kaldırılmış ve bu durum fiilen bir yasağa dönüşmüştür.
Bu düzenleme mısırda 2 yılda bire düşürülse de yine de sorun çözülmüyor. Alternatif ürünlerde verilen desteklere rağmen çiftçinin mısırdan gelirinin düşüklüğü sorun haline gelirken, bölge ve milli ekonomi için büyük bir kayıp yaratmış, gıdaya ulaşımda ciddi sorun olurken, yumurta ve et gibi temel gıda fiyatlarının yükselmesine neden olmuştur. Üretim gelirinin sekteye uğraması, bölgede işsizlik açısından da bir sorundur.
Tarımda Elektriğin Stratejik Önemi
GAP suyu Mardin'e ulaşana kadar çiftçilerin yüksek elektrik maliyetlerine acil bir destek sağlanması hayati önem taşımaktadır. Ancak birde özel dağıtım şirketi tarafından saatlerin düzgün okunmadan ya da hiç okumadan fatura edilmesi, bir hat boyunca onlarca aboneden, ödeme yap(a)mayan bir abone yüzünden, hattaki tüm çiftçilerin tamamının elektriğinin kesilmesi gibi uygulamalar, bölge çiftçisinin hukuki yollara başvurmasına ve mağduriyetine sebep olmaktadır. Devlet müdahalesi, oluşacak sosyal sorunları önleyecek hem de milli serveti koruyacaktır.
“Gümüş ve altına sahip olanlar, öküzü, koyunu ve arpası olanların kapısında beklerler" Sümer atasözünün de belirttiği gibi, tarım ve gıda üretimi, maden ve petrolden daha değerlidir. Türkiye'nin coğrafi avantajı ve tatlı su kaynaklarının düzgün ve hızlı kullanılması, onu tarım potansiyeli yüksek, stratejik bir ülke yapar. Bu gücün farkına vararak tarım planlaması ile kaynaklarımızı daha verimli kullanmak ve tarımsal konumumuzu güçlendirmek, sadece ekonomik gücü değil, aynı zamanda sürdürülebilir bir geleceği de garanti edecektir.
“Milli servetimiz olan “SU”yu israf edersek, hasadımızı da geleceğimizi de israf etmiş olmuyor muyuz?”
Yorum Yazın