Bir Fındık Bin Ah mı?

Bugün önemli üretim kalemlerimizden fındık konusuna değinmeye çalışacağım. Son yıllarda en çok konuşulan fındık neden bu kadar önemli olmaya başladı.

Ülkemizde üretilen fındık dünya fındık üretiminin %65–70 arası ihtiyacını karşılamaktadır. İş böyle olunca sadece kendimize değil dünyanın da ihtiyacını karşılamamız gerekmektedir. Ülkemizde son yıllarda fındık üretimi verim açısından kayıplar yaşamaktadır. Bunun en önemli nedeni zirai don başta gelmektedir.

Yukarıdaki tablodan anlaşılacağı üzere son 10 yıldaki ortalamamız 567 ton olarak gerçekleşmektedir. Peki bu yıl rekolte hakkında piyasa beklentisi nedir?

Üreticilerin zirai don olaylarından etkilendiği bir gerçektir. Bu nedenle bir kayıp olacağı kesin ancak bu kayıp aman aman büyük bir kayıp olmadığı görülmeye başlanmıştır. Bu konuda Ulusal Fındık Konseyi (UFK) Yönetim Kurulu Üyesi Levent Şahin Başaran’ın son dönemdeki açıklamalarını dikkate almak gerekmektedir. (link)

Rekolte konusu ucu açık bir konu olup bu konu da tahminden ziyade üretici ve ülke ekonomisinden fiyatlamanın nasıl olması gerektiği üzerinde durulması gerektiğini düşünmekteyim.

Elimizde dünyanın ¾ ünü karşılayan bir ürün varken biz bunu açıkça söylemek gerekirse bir silah olarak kullanmalıyız. Dünya Emtia Fiyat Endeksi’ne göre şubat ayları itibariyle 12 aylık dönemde en yüksek fiyat artışı %106,3 ile fındıkta gerçekleşti. (link)

Son 10 yılda üretimi bağlı olarak fındık fiyatları nasıl bir değişim göstermiş bunu incelemekte fayda var

Tablo incelediğinde 2005, 2014 ve 2015 yılları hariç fındık fiyatları hep 4 doların altında 3 ün biraz üstünde veya biraz altında fiyat seyri izlemiştir. Son iki yılda fiyatı yukarı yönlü bir artış izlemektedir. 2015 yılında da iyi bir başlangıç olarak devam etmektedir.

Bu fiyat artışı diğer ülkelerin iştahını artırdığını ifade eden Uluslararası Kabuklu Yemiş ve Kuru Meyve Konseyi (INC) İcra Kurulu Üyesi Cüneyd Zapsu, artık başka ülkelerinde fındık üretimine gireceğini bahsetmiştir. (link)

Peki, fındık fiyatlarında üretici kazanabilmekte midir?

Karadeniz Fındık Mamulleri ve İhracatçıları Birliğinden yapılan yazılı açıklamada, 1 Eylül'de başlayan 2014–2015 fındık ihraç sezonunun 9 aylık döneminde, 1 Eylül–31 Mayıs tarihlerinde Türkiye'nin 177 bin 923 ton fındık ihraç edip, karşılığında 2 milyar 247 milyon 66 bin 906 dolar gelir sağladığı vurgulandı. (link)

Buradan kısaca bir hesapla 12,62 dolara yurt dışına satıldığı görülmektedir. Unutmayı 2014 ortalama fiyatı 4,92 dolar ve 2015 ilk üç ay fiyatı 6,78 dolar olduğuna göre nerde ise iki katı bir fiyata yurt dışına satılabildiği görülmektedir.

Ülkemizde 33 ilde fındık üretimi yapılmaktadır. Bu iller ağırlıklı olarak Ordu, Giresun, Samsun, Sakarya, Trabzon, Düzce ve Zonguldak illeri sıralanmaktadır. Bu altı ilimiz üretimin %93 ünü karşılamaktadır.

Ne yapalım hem tehlike var hem kazanalım diyorsak

Birinci önceliğimiz üretimden kesinlikle vazgeçmemek gerekir. Üretimi yapılacak alanları artırmakla ilerde fındık üretimi işine girecek ülkelere karşı sektörün ağırlıklı üretimini yapan ülke konumunu korumak gerekmektedir.

Bu konuma korumakla fiyat ve değer maliyetini değerli oyuncu rolünde biz belirlemeliyiz.

Fındığı işleyerek iç ve dış piyasaya sunacak üretim kanallarını oluşturmalıyız.

Bu yıl fındık üretiminin üreticimiz açısından bereketli ve kazançlı olmasını diliyorum.