Kars'ta "Sessiz Tehdit: Kene" Söyleşisi

KARS – Yükseköğretim Kurulu (YÖK) koordinasyonunda Türkiye genelinde düzenlenen "Bilim Kafe" etkinlikleri, Kars'ta da yankı buldu. Kars’ın tarihi Vilayetler Evi Beylerbeyi Sarayı Oteli’nin bahçesinde gerçekleştirilen "Sessiz Tehdit: Kene" başlıklı söyleşi, kene kaynaklı hastalıklar hakkında kamuoyunu bilgilendirmeyi amaçladı.

Etkinliğin konuşmacıları Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Veterinerlik Parazitolojisi Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Zati Vatansever ve Kafkas Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı’ndan Dr. Öğr. Üyesi Elif Özge Damar Mıdık oldu. Moderatörlüğünü ise Kafkas Üniversitesi Dede Korkut Eğitim Fakültesi öğretim üyesi ve Bilim İletişimi Ofisi Koordinatörü Doç. Dr. Ebru Kuşcu Sır üstlendi.

Kene Hakkındaki Yanlış Bilgiler Çürütüldü

Prof. Dr. Zati Vatansever, kenelerle mücadelede halk arasında dolaşan bilim dışı söylentilere dikkat çekti. Özellikle "kenelerin yurt dışından uçaklarla getirildiği ve kavanozlar içinde havadan toprak alanlara atıldığı" gibi iddiaların hiçbir bilimsel dayanağı olmadığını vurguladı. Bu tür asılsız söylentilerin halkta gereksiz panik yarattığını, oysa basit ama etkili koruyucu önlemlere odaklanılması gerektiğini belirtti. Vatansever ayrıca, kırsalda yaygın olan "tavuk ve kekliklerle biyolojik mücadele" düşüncesinin de hatalı olduğunu; kekliklerin keneler için konak olabildiğini, tavukların ise keneleri avlayamadığını, aksine kenelerin ölü taklidi yaparak bu hayvanların dikkatinden kaçabildiğini açıkladı. "Keneyle mücadelede doğaya karşı değil, doğayla uyum içinde ve bilimsel temelli bir yaklaşım izlenmelidir," diyerek bilgi kirliliğinin tehlikelerine işaret etti.

Yanlış Müdahale Hayati Risk Taşıyor

Dr. Öğr. Üyesi Elif Özge Damar Mıdık ise, kene tutunması durumunda toplumda yaygın olan yanlış uygulamalara (sigara basmak, kolonya dökmek, çakmakla yakmak gibi) dikkat çekti. Bu tür müdahalelerin bilimsel olmadığını ve ciddi sağlık riskleri taşıdığını belirten Damar Mıdık, bu eylemlerin keneyi strese sokarak virüsün insan vücuduna daha hızlı ve yoğun şekilde geçmesine yol açabileceğini vurguladı. "Doğru bilgiyle, panik yapmadan hareket etmek hayati öneme sahip," diyen Damar Mıdık, sağlık bilgisinin bilimsel kaynaklardan edinilmesi gerektiğinin altını çizdi.

Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) ve Korunma Yolları

Etkinlik boyunca başta Kırım-Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) olmak üzere kene kaynaklı hastalıklara karşı alınabilecek önlemler kamuoyuyla paylaşıldı. Başlıca uyarılar şunlar oldu:

• Kene fark edildiği anda çıplak elle temas edilmeden; eldivenle ya da uygun bir cımbız yardımıyla dikkatlice çıkarılmalı.
• Isırığın ardından geçen ilk üç gün boyunca ateş, baş ağrısı ve kas ağrısı gibi belirtiler yakından izlenmeli.
• Bu belirtiler görüldüğünde en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı ve hekime mutlaka kene tutunma öyküsü açıkça anlatılmalı.

Ayrıca, Nisan ayından yaz sonuna kadar yeşil alanlarda geçirilen zamanlarda açık renkli kıyafetlerin tercih edilmesi, pantolon paçalarının çorap içine alınması ve eve dönüşte vücutta kene kontrolü yapılmasının gerekliliği vurgulandı. KKKA için henüz etkili bir aşının bulunmadığı, ancak aşı geliştirme çalışmalarının sürdüğü de belirtildi.

Etkinlikte sahadan getirilen canlı kene örnekleri kapalı tüpler içinde katılımcılara gösterilerek, kenelerin böcek değil, örümcekgiller (Arachnida) sınıfından parazitik canlılar olduğu bilgisi aktarıldı.

"Tek Sağlık" Yaklaşımı Kars'ta Vücut Buldu

Etkinliğe Kars Veteriner Hekimler Odası da önemli katkılar sundu. Oda'nın desteğiyle sahadaki veteriner hekimlerin koruyucu sağlık alanındaki rolleri görünür kılındı. Duyurular, bilgilendirmeler ve organizasyon desteğiyle yürütülen iş birliği, yerel meslek kuruluşlarının bilim iletişimi çalışmalarındaki etkisini ortaya koydu.

Bilim Söyleşi programı sonrasında görüşlerini dile getiren Oda Başkanı Ercan Ödül, Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi ve Tıp Fakültesi'nin değerli akademisyenlerinin birlikte yer almasının, saha ve klinik tecrübelerini katılımcılara aktarmalarının önemine değindi. Ödül, "Kars Veteriner Hekimleri Odası olarak her platformda dile getirdiğimiz insan sağlığı, hayvan sağlığı ve çevre sağlığının birbirinden ayrılmaz bir bütün olduğunu ve sağlık alanında tüm paydaşların birlikte koordinasyon içinde çalışması esasına dayanan 'Tek Tıp Tek Sağlık' konseptinin Kars'ta Kafkas Üniversitesi'nde vücut bulduğunu memnuniyetle gözlemlemekteyiz," dedi.

Ödül, etkinliğin düzenlenmesinde emeği ve desteği bulunan başta Kafkas Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Hüsnü Kapu ve Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Engin Kılıç'a, Bilim İletişimi Ofisi Koordinatörü Doç. Dr. Ebru Kuşcu Sır'a, konuşmacı akademisyenlere ve yoğun katılım gösteren tüm katılımcılara teşekkürlerini iletti.