Dördüncü Tarım ve Orman Şûrası sonuçlarının açıklanması, 14 Mayıs Çiftçiler Günü ile aynı döneme denk geldi. Cumhurbaşkanı’nın yaptığı konuşmalarda dikkat çeken önemli başlıklar vardı. Kısaca özetlemek gerekirse:
Suya yapılan 3 trilyon 350 milyar TL’lik yatırımlarla, sulama alanı 24 milyon dekardan 72 milyon dekara çıkarıldı. Tarımsal hasıla, 2002’de 24,5 milyar dolar iken 2024’te üç kat artarak 74 milyar dolara ulaştı. Üretimin artırılması amacıyla toplamda 2,1 trilyon liralık destek sağlandı. Birçok üründe ülkemiz artık kendine yeter hale geldi. Tarımsal ihracat 32,6 milyar dolara ulaştı. Üretim planlaması sayesinde çiftçi, hangi ürüne ne kadar destek verileceğini bilerek ekim kararlarını alabilir duruma geldi. Bunlar hem Şûra’nın çıktıları hem de son yıllarda yapılan çalışmaların bir özetiydi.
Ancak burada bazı soruların yanıtlanması gerektiğini düşünüyorum.
1995 yılında kişi başı milli gelir 2.900 dolar seviyesinde iken kırsalda bu rakam 1.070 dolar, yani yaklaşık yarısı civarındaydı. Bugüne, yani 2024’e geldiğimizde, Türkiye genelinde kişi başı milli gelir 15.000 doları aşmışken, kırsal nüfusun ortalama gelirinin hâlâ 3.000 doları bulamaması normal mi?
Neden büyükşehirlere göç hız kesmeden devam ediyor?
Neden gençler tarımdan uzaklaşıyor ve çiftçilerin yaş ortalaması 60’a geldi?
Evet, elinde sermayesi olan, imkânı olan üretmeye devam ediyor. Hem tarımda hem hayvancılıkta çok büyük şirketler oluştu. Bu da tarımsal üretimdeki rekoltelerin artmasına ve ihracat rakamlarının yükselmesine katkı sağlıyor. Hatta birçok bölgede ekilmedik arazi kalmıyor. Öyleyse şunu diyebiliriz; tarım bitmiyor, üretim de bitmiyor!.
Ama bence asıl konuşulması gereken, sorulması gereken şu: Tarım değil de “Tarımcı mı bitiyor? Üretici mi tükeniyor”?
Üretimde sermayesi kalmamış ki, kredi kullanmadan adım atamaz hale gelmiş, toplamda trilyonlar borcu olmuş ve bölüşümdeki adaletsizlikten en çok etkilenen kesim neden hep kırsaldaki çiftçi oluyor?
Elbette yapılan işler, yatırımlar, planlamalar çok değerli ve kıymetli olabilir. Ancak bu çalışmaların sahada nasıl karşılık bulduğunu iyi analiz etmek gerekmez mi?
Bütün bu soruların cevabı sadece, Tarım ve Orman Bakanlığında değil! Bakanlık kendi çalışma alanındaki işlerinde tek yetkili mercii değil. Ticaret, Hazine ve Maliye, Sanayi ve Teknoloji gibi birçok bakanlığın cevap verilecek sorulara müdahil olduğunu da unutmamak gerekir!
Sorulacak daha çok soru var! Ancak tarımsal büyüme rakamları kadar, bu büyümeden çiftçinin pay alıp almadığına odaklanmak şart. Gerçek başarı, sadece üretim miktarı değil; üreticinin sürdürülebilir şekilde üretime devam edebilmesidir.
Yorum Yazın