UKON Açıkladı: Dana Karkas Maliyetleri Hesaplandı, İthal Irklar Daha Ekonomik

Ulusal Kırmızı Et Konseyi (UKON), kırmızı et sektöründeki maliyet yapılarını şeffaf bir şekilde ortaya koymak amacıyla hazırladığı Mayıs 2025 dönemi dana karkas besi üretim maliyeti fizibilite raporunu açıkladı. Rapor, besiye alınan danaların menşei ve ırklarına göre Ocak 2026'da oluşacak tahmini besi sonu karkas kilogram maliyetlerini detaylandırdı. Çalışma, ithal (Güney Amerika Etçi Irk) ve yerli menşeli (Kars Etçi Irk / Ege-Marmara Holstein Sütçü ırk) danaları kapsadı.

İthal Danalar Maliyette Önde

Raporda öne çıkan en önemli bulgu, ithal menşeli Güney Amerika Etçi Irk danaların, yerli ırklara göre daha düşük maliyetle besi sonuna ulaştığı oldu. Tüm işletme ölçekleri için ithal besi danalarının besi sonu karkas kilogram maliyeti 354,30 TL ile 356,40 TL arasında değişirken, bu değerlerin diğer ırklara göre daha ekonomik olduğu gözlemlendi. İthal hayvan alım fiyatları, Merkez Bankası ortalama döviz kurları üzerinden hesaplandı.

Yerli Irklarda Durum

Yerli menşeli Kars Etçi Irk danalarının besi sonu karkas kilogram maliyetleri, işletme ölçeğine göre 481,40 TL ile 483,40 TL arasında değişti. Ege-Marmara bölgesindeki Holstein Sütçü Irk danalarında ise bu maliyetler 452,90 TL ile 455,70 TL aralığında seyretti. Bu veriler, etçi ırkların sütçü ırklara göre daha yüksek maliyetli olduğunu gösterdi.

İşletme Büyüklüğünün Maliyete Etkisi

Raporda, beş ayrı işletme ölçeği için maliyetler incelendi: 1-50 Başlık, 50-100 Başlık, 100-250 Başlık, 250-500 Başlık, 500-1000 Başlık ve 1000 Baş ve Üzeri İşletmeler. Genel olarak işletme büyüklüğü arttıkça maliyetlerde minimal artışlar gözlemlenirken, ithal ırklarda maliyet farkının daha az olduğu görüldü. Örneğin, ithal danalarda 1-50 başlık işletmenin maliyeti 354,30 TL iken, 1000 baş ve üzeri işletmede bu maliyet 356,40 TL oldu.

Yem ve Diğer Girdiler Bilimsel Verilere Dayalı

UKON raporunda, günlük canlı ağırlık artışı, besi süresi, günlük yem ihtiyaçları ve karkas randımanı gibi parametrelerin sektörde genel kabul görmüş ve gerçekleştirilebilir öngörülere dayandığı belirtildi. Yem rasyonları, besi sürecindeki ortalama canlı ağırlık ve hedeflenen günlük ağırlık artışına uygun bilimsel verilere göre hazırlandı. Yem hammadde fiyatlarının tespitinde ise muhtelif bölgelerdeki ticaret borsası aylık bülten fiyatları ve yem sanayicileri birliği fiyatları ortalaması alındı.

Raporda ayrıca, UKON tarafından hesaplanan "Ülke Ortalaması Karkas Kg Maliyet" değerleri de yer aldı. Buna göre, işletme büyüklüğüne göre ülke ortalaması maliyetler 456,01 TL ile 458,18 TL arasında değişti. "Enflasyondan Arındırma Oranı (EAOR)" %20 olarak belirtilirken, "Kayıpsız Satış Fiyatı (KSF)" ise 547,20 TL ile 549,80 TL arasında hesaplandı. Bu rakamlar, üreticilerin zarara uğramadan satış yapabilmeleri için gerekli olan minimum fiyatları gösteriyor.

UKON'un bu raporu, kırmızı et sektöründeki paydaşlar için maliyet yapılarını anlamada ve gelecek planlamalarını yapmada önemli bir yol haritası sunuyor.