TZOB: Havuç Marketlerde Üreticinin 4 Katına Satıldı

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, TZOB tarafından yaklaşık 20 yıldır düzenli olarak yürütülen aylık üretici ve market fiyat çalışmasına ilişkin görüntülü bir basın açıklaması yaptı.

Bayraktar, söz konusu çalışmanın masa başında değil, sahada ve belgeli şekilde yürütüldüğünü belirterek, Türkiye genelinde beş bölgeden Ziraat Odaları aracılığıyla fiyatların toplandığını ve yakından takip edildiğini ifade etti.

Çalışmanın Amacı

Bayraktar, aylık fiyat çalışmasının temel amacının; üreticilerin emeğinin karşılığını alıp almadığını ortaya koymak, tüketicinin neden yüksek fiyatlarla karşılaştığını açıklamak ve spekülatif fiyat oluşumlarının önüne geçilmesine katkı sağlamak olduğunu vurguladı.

Paylaşılan fiyatların, tüm bölgelerdeki farklı satış kanallarından alınan verilerin ortalamasına dayandığını belirten Bayraktar, bu verilerin sahadaki gerçek tabloyu yansıttığını söyledi. Rekolte, ambalajlama, depolama, işçilik, nakliye, ihracat akışı, aracı kârları ve fire gibi unsurların fiyat oluşumunu etkilediğine dikkat çeken Bayraktar, üretici ile market fiyatları arasındaki makasın varlığının inkâr edilemeyeceğini ifade etti.

Yıllık Üretici ve Market Fiyat Değişimleri

Bayraktar’ın paylaştığı bilgilere göre, 2025 yılında markette takip edilen 41 ürünün 28’inde fiyat artışı, 13’ünde fiyat düşüşü yaşandı. Aynı dönemde fiyatı en fazla artan ürün hem markette hem üreticide limon olurken, fiyatı en fazla düşen ürün markette beyaz lahana, üreticide ise sivri biber oldu.

Geçen yıla göre markette en fazla fiyat artışı yüzde 133,4 ile limonda görüldü. Limonu yüzde 110,4 ile elma, yüzde 106,6 ile fındık ve yüzde 100,8 ile Antep fıstığı izledi. Market fiyatlarında en fazla düşüş ise yüzde 40,6 ile beyaz lahanada gerçekleşti. Beyaz lahanayı marul, karnabahar ve kuru soğan takip etti.

Üreticide ise 2025 yılında takip edilen 33 ürünün 16’sında fiyat artışı, 15’inde fiyat düşüşü görülürken, 2 üründe fiyat değişimi olmadı. Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 343,4 ile limonda yaşandı. En fazla fiyat düşüşü ise yüzde 58,8 ile sivri biberde görüldü.

Aralık Ayı Üretici-Market Fiyat Farkı

Aralık ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 324,1 ile havuçta görüldüğünü belirten Bayraktar, havucu mandalina, kabak ve yeşil soğanın izlediğini söyledi. Havuç markette üretici fiyatının 4,2 katına, mandalina 3,5 katına, kabak ve yeşil soğan ise 3,4 katına satıldı.

Aynı ayda fiyatı en fazla artan ürün markette kabak, üreticide mandalina olurken; fiyatı en fazla düşen ürün markette ayçiçek yağı, üreticide ise beyaz lahana olarak kaydedildi.

Aralık Ayı Market ve Üretici Fiyatları

Bayraktar, Aralık ayında markette 41 ürünün 30’unda fiyat artışı, 11’inde fiyat düşüşü yaşandığını belirtti. Markette en fazla fiyat artışı yüzde 97,5 ile kabakta görülürken, ayçiçek yağı fiyatı yüzde 16,1 ile en fazla düşen ürün oldu.

Üreticide ise Aralık ayında 33 ürünün 11’inde fiyat artışı, 15’inde fiyat düşüşü yaşandı. Üreticide en fazla fiyat düşüşü beyaz lahana, en fazla fiyat artışı ise mandalinada görüldü.

Fiyat Değişimlerinin Nedenleri

Bayraktar, fiyat değişimlerinin nedenlerine ilişkin değerlendirmesinde, seralarda güzlük sezonun sona erdiğini, baharlık sezon için yapılan dikimlerin henüz hasat aşamasına gelmemesi nedeniyle arzın azaldığını ve bunun bazı ürünlerde fiyat artışına yol açtığını belirtti. Talep düşüklüğünün kuru soğan, patates, portakal ve havuçta fiyatları aşağı çektiğini, arz artışının ise lahana ve marul fiyatlarını düşürdüğünü ifade etti.