Likapa (Yaban Mersini) Nedir? Faydaları ve Yetiştiriciliği

Yaban mersini, ılıman iklim kuşağına uyum sağlamış, botanik olarak gerçek üzümler grubunda yer alan bir meyvedir. Ticari olarak yüksek boylu (Highbush – Vaccinium corymbosum), alçak boylu (Lowbush – Vaccinium angustifolium) ve tavşan gözü (Rabbiteye – Vaccinium ashei) olmak üzere üç ana türü bulunur. Alçak boylu yaban mersinlerinin yetiştirilmesi daha zordur.

Dünyada özellikle Amerika ve bazı Avrupa ülkelerinde binlerce hektarlık alanlarda tarımı yapılan yaban mersini, Türkiye’de ise ticari üretim 2000’li yıllarda Rize’de başlamıştır. Islah çalışmaları ile geliştirilen yeni çeşitler, doğada yetişen formlarına göre daha iri, sulu, tatlı ve hastalıklara dayanıklıdır. Tavşan gözü yaban mersinleri, yüksek boylu çeşitlere göre daha geniş alanlarda yetişebilmektedir.

Doğu Karadeniz’de Artvin, Rize, Trabzon ve Giresun’un yüksek rakımlı dağ ve yaylalarında doğal yaban mersini formları bulunmaktadır. Yörede, bu meyveler Likapa, Ligarba, Kaskanaka, Çera, Morsivit veya Mahabak isimleriyle anılır ve taze olarak tüketilmekte ya da reçel ve pekmez yapımında kullanılmaktadır. Yaban mersinleri asidik toprakları (pH=4.5-5.0) tercih eder ve doğal karışık ağaçlık alanlarda rahatlıkla yetişebilir.

Likapa’nın Faydaları:

1. Kan şekerini düzenler: Tip 2 diyabet ve metabolik sendromda kan şekerinin dengelenmesine yardımcı olur.
2. İdrar yollarını temizler: E. Coli bakterisine karşı doğal antibiyotik etkisi vardır.
3. Görme sağlığını korur: Antosiyanin içeriği ile makula dejenerasyonu, katarakt ve göz kuruluğu riskini azaltır.
4. Beyin sağlığını destekler: Vitamin ve minerallerle beyin hücrelerini korur, hafızayı güçlendirir.
5. Kalp hastalıklarından korur: LDL kolesterolü düşürür ve kalp sağlığını destekler.
6. Sindirim sistemini düzenler: Lifli yapısı sayesinde kabızlığa iyi gelir.
7. Kanserden korur: Pterostilben ve ellagic asit içeriği ile kolon, rahim ve karaciğer kanserine karşı koruyucudur.
8. Doğal antidepresan: Enerji metabolizmasını düzenleyici ve sakinleştirici etkisi vardır.

Bunların yanı sıra Likapa; çay olarak tüketildiğinde ishal giderici ve idrar yolu enfeksiyonlarına karşı koruyucu özellik göstermektedir. Ayrıca taze tüketimi kanı temizler, düşük kalori ve sodyum içerir, göz yorgunluğunu giderir, damar sağlığını destekler ve hafızayı güçlendirir.

Besin Değeri:
100 gram yenilebilir yaban mersini, %83 su, %0,7 protein, %0,5 yağ ve %15 karbonhidrat içerir ve 62 kalori sağlar. Bir bardak (145 gr) Likapa ise 21 gr karbonhidrat, 1 gr protein, 0,5 gr yağ ve 19 mg C vitamini içerir.

Kullanım Alanları:
Likapa; taze meyve, meyve suyu, reçel, marmelat, çay, süt ürünleri, dondurma, kek, puding ve pastalarda, diyet menülerinde ve bazı şarap üretimlerinde kullanılabilir.

Doğu Karadeniz’in doğal zenginliklerinden biri olan Likapa, sağlığa faydaları ve çok yönlü kullanımıyla hem yerel halk hem de tarım sektörü için büyük bir potansiyel taşımaktadır.