Küresel Açlık Azalıyor, Afrika ve Batı Asya’da Artıyor

ADDİS ABABA – Birleşmiş Milletler’in beş uzman kuruluşu tarafından yayımlanan 2025 Dünya Gıda Güvenliği ve Beslenme Durumu (SOFI) Raporu, 2024 yılında küresel açlık oranının %8,2’ye gerilediğini ortaya koydu. Bu oran 2023’te %8,5, 2022’de ise %8,7 seviyesindeydi. Ancak bu düşüşe rağmen, Afrika’nın çoğu alt bölgesi ile Batı Asya’da açlık artmaya devam ediyor.

Rapor, 2024’te dünya genelinde 638 ile 720 milyon kişi arasında insanın açlık yaşadığını belirtiyor. Bu rakamların ortalama değeri olan 673 milyon kişi, bir önceki yıla göre 15 milyon, 2022’ye göre ise 22 milyon daha az. Ancak bu iyileşmeye rağmen açlık düzeyleri hâlâ COVID-19 pandemisi öncesinin üzerinde seyrediyor.

Gıda güvencesinde belirgin iyileşmeler Güney Asya ve Latin Amerika’da gözlendi. Güney Asya’da yetersiz beslenme oranı 2022’de %7,9 iken 2024’te %6,7’ye (%323 milyon kişi) geriledi. Latin Amerika ve Karayipler’de ise bu oran %5,1’e (%34 milyon kişi) düştü.

Buna karşılık, Afrika’da 2024’te nüfusun %20’sinden fazlası, yani yaklaşık 307 milyon kişi açlıkla karşı karşıya kaldı. Batı Asya’da ise bu oran %12,7’ye ulaştı, bu da 39 milyon kişinin açlık çektiği anlamına geliyor.

Dünya genelinde orta veya şiddetli gıda güvencesizliği yaşayan kişi sayısı ise 2024’te 2,3 milyar kişi olarak belirlendi. Bu oran, 2023’te %28,4 iken 2024’te %28’e geriledi. Ancak bu sayı, 2019’daki seviyeye göre 335 milyon, 2015’e göre ise 683 milyon kişi daha fazla.

BM ajansları, bu hızla devam edilirse 2030 yılında 512 milyon kişinin kronik açlıkla karşı karşıya kalacağı ve bunların %60’ının Afrika’da olacağı uyarısında bulundu. Bu durum, Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi 2 (Açlığa Son) hedefine ulaşmanın zorluğunu ortaya koyuyor.

Beslenme Göstergeleri: Bazı İyileşmeler, Bazı Endişeler

• 5 yaş altı çocuklarda bodurluk oranı 2012’de %26,4 iken 2024’te %23,2’ye geriledi.
• Aynı yaş grubunda fazla kilo oranı (%5,3’ten %5,5’e) ve zayıflık oranı (%7,4’ten %6,6’ya) büyük ölçüde sabit kaldı.
• İlk 6 ay sadece anne sütüyle beslenen bebek oranı, 2012’de %37 iken 2023’te %47,8’e yükseldi.
• Yetişkinlerde obezite oranı 2012’de %12,1 iken 2022’de %15,8’e çıktı.
• 15-49 yaş arası kadınlarda kansızlık (anemi) oranı, 2012’de %27,6’dan 2023’te %30,7’ye yükseldi.
• Yeni bir SDG göstergesine göre, 6–23 aylık çocukların yalnızca üçte biri, 15–49 yaş kadınların ise yalnızca üçte ikisi asgari besin çeşitliliğine ulaşabiliyor.

Gıda Enflasyonu: Düşük Gelirli Ülkeler Daha Fazla Etkilendi

Raporda 2021-2023 dönemindeki gıda fiyatı artışlarının nedenleri ve sonuçları da ele alınıyor. COVID-19 sonrası uygulanan geniş çaplı mali ve parasal politikalar, Ukrayna savaşı ve aşırı hava olayları, gıda fiyatlarını ciddi şekilde etkiledi.

Gıda fiyatlarındaki artış, pandemi sonrası gıda güvenliğinde toparlanmayı engelledi. 2023 Ocak ayında gıda enflasyonu %13,6’ya ulaştı. Bu oran, genel enflasyonun (%8,5) 5,1 puan üzerindeydi.

Düşük gelirli ülkelerde bu etki daha sert hissedildi. Küresel gıda enflasyonu 2020 sonunda %2,3 iken 2023’te %13,6’ya, düşük gelirli ülkelerde ise Mayıs 2023’te %30’a kadar yükseldi.

Sağlıklı beslenme maliyeti artmasına rağmen, dünya genelinde sağlıklı diyeti karşılayamayan kişi sayısı 2019’daki 2,76 milyardan 2024’te 2,60 milyara geriledi. Ancak düşük gelirli ülkelerde bu sayı 464 milyondan 545 milyona çıktı. Alt-orta gelirli ülkelerde ise (Hindistan hariç) 791 milyondan 869 milyona yükseldi.

Öneriler: Gıda Enflasyonuna Karşı Politika Seçenekleri

SOFI 2025 Raporu, aşağıdaki politikaların uygulanmasını öneriyor:

• Sosyal koruma gibi hedefli ve süresi sınırlı mali destek önlemleri,
• Şeffaf ve güvenilir para politikaları ile enflasyonun kontrol altına alınması,
• Tarım-gıda Ar-Ge’sine, ulaşım ve üretim altyapısına ve piyasa bilgi sistemlerine yatırım.

BM Yetkililerinden Açıklamalar

• FAO Genel Direktörü QU Dongyu: “Açlıkta düşüş memnuniyet verici olsa da ilerleme eşit değil. Herkesin yeterli ve sağlıklı gıdaya erişimi için birlikte ve yenilikçi çalışmalıyız.”
• IFAD Başkanı Alvaro Lario: “Küresel değer zincirlerinin kırıldığı bir dönemde, kırsal ve tarımsal dönüşüm yatırımlarını artırmalıyız.”
• UNICEF Direktörü Catherine Russell: “Dünya genelinde 190 milyondan fazla çocuk yetersiz beslenme nedeniyle gelişim sorunları yaşıyor. Ailelerin besleyici gıdalara erişimini artırmalı, emzirmenin önemi konusunda farkındalık yaratmalıyız.”
• WFP Direktörü Cindy McCain: “Geçen yıl 124 milyon kişiye yardım ettik. Ancak bu yıl fonlar %40 oranında azaldı. Bu durum, kazandığımız ilerlemeyi kısa sürede yok edebilir.”
• WHO Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus: “Beslenmede ilerleme var, ancak açlık ve yetersiz beslenmeye karşı yapılması gereken çok şey var.”

Kaynak: The State of Food Security and Nutrition in the World 2025 – FAO, IFAD, UNICEF, WFP, WHO