FAO Uyardı: Mısır ve Buğdayda Azalan Stoklar, Fiyat Baskısını Artırabilir

Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) yayınladığı Tahıl Arz ve Talep İncelemesi raporuna göre, 2024/25 pazarlama sezonu (Temmuz-Haziran) sona ererken, dünya tahıl üretimi 2 milyar 853 milyon ton olarak tahmin ediliyor. Bu rakam, bir önceki yıla kıyasla yüzde 0,1’lik küçük bir düşüşe işaret ediyor. Düşüşün ana nedeni, özellikle mısırdaki azalmayla birlikte iri taneli tahıl üretimindeki gerileme. Buna karşın buğday ve pirinç üretiminde artış kaydedildi.

Toplam tahıl tüketimi ise yüzde 1,2 artarak 2 milyar 875 milyon tona ulaştı. Bu artışın büyük bölümü, mısır ve sorgum gibi iri taneli tahıllar ile pirinç kullanımındaki yükselişten kaynaklandı. Ancak üretim artışının sınırlı kalması nedeniyle, sezon sonunda küresel tahıl stoklarının 865 milyon tona düşeceği ve açılış seviyesinin yüzde 2 altına ineceği öngörülüyor. Stoklardaki bu azalma, tamamen arpa ve mısırdaki çekilmeyle açıklanırken, pirinçte ve bir ölçüde buğdayda stok artışları yaşanması bekleniyor.

Küresel tahıl ticaretine bakıldığında ise 2024/25 sezonunda yüzde 6,9’luk bir düşüşle 478 milyon tona gerilemesi bekleniyor. Özellikle buğday ve iri taneli tahılların ticaretinde yaşanan sert düşüş bu gerilemeyi tetikliyor. Öte yandan, pirinç ticaretinde artış tahmin ediliyor.

2025’te Rekor Üretim Beklentisi

2025/26 sezonuna yönelik ilk tahminler, dünya tahıl üretiminin (öğütülmüş eşdeğer pirinç dahil) yüzde 2,1 artışla 2 milyar 911 milyon tona ulaşarak rekor kıracağına işaret ediyor. Tüm ana tahıllarda üretim artışı beklenirken, en yüksek yıllık artış oranı mısırda, en düşük ise buğdayda öngörülüyor. Mısır, pirinç ve sorgum üretiminde yeni rekorlar kırılması muhtemel.

Aynı dönemde toplam tahıl tüketiminin yüzde 0,8 artarak 2 milyar 898 milyon tona ulaşması bekleniyor. Gıda amaçlı kullanımda yüzde 0,9, hayvan yemi olarak kullanımda ise yüzde 0,5 artış tahmin ediliyor. Özellikle buğday ve pirincin endüstriyel ve diğer amaçlı kullanımındaki artışla, diğer kullanım kategorisinde yüzde 1’lik bir yükseliş öngörülüyor.

2025/26 sezonunda üretimin tüketimi aşması sayesinde, küresel tahıl stoklarının sezon sonunda yüzde 1 (8,3 milyon ton) artarak 873,6 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu artışın büyük kısmı iri taneli tahıllardaki stok birikimine dayanıyor. Pirinç stoklarında da sınırlı bir artış tahmin edilirken, buğday stoklarında düşüş öngörülüyor. Genel stok/kullanım oranının ise yüzde 29,8 seviyesinde sabit kalması bekleniyor.

Tahıl Ticareti Kısmen Toparlanacak

2024/25 sezonundaki yaklaşık yüzde 7’lik daralmanın ardından, 2025/26 sezonunda dünya tahıl ticaretinin yüzde 1,9 oranında toparlanarak 487,1 milyon tona ulaşması öngörülüyor. Bu toparlanmanın öncüsü yüzde 3,8’lik artışla buğday ticareti olacak. İri taneli tahıl ticaretinde ise yüzde 0,9’luk sınırlı bir artış bekleniyor. Buna karşın, pirinç ticaretinde yüzde 0,7 oranında düşüş yaşanması muhtemel.