Çiftçi-Sen'den Ayçiçeği Fiyatlarına Tepki: "İthalat Değil, Destek Gerekli"

Çiftçiler Sendikası (Çiftçi-Sen) Genel Başkanı Ali Bülent Erdem ve Genel Örgütlenme Sekreteri Adnan Çobanoğlu imzasıyla yayımlanan basın açıklamasında, ayçiçeği üretimi ve ithalatı konularına dikkat çekildi. Türkiye'nin ayçiçeği üretiminde dünyada 9. sırada olmasına rağmen, ithalatta Avrupa Birliği'nden sonra ikinci sırada yer aldığı belirtilerek, ayçiçeği yağı tüketiminin yüzde 60-65'inin yerli üretimden, geri kalanının ise ithalattan karşılandığı kaydedildi.

Kuraklık ve Rekolte Kaybı Üreticiyi Zorluyor

Yeraltı sularının azalması, kuraklık ve mevsim normallerinin üzerindeki sıcaklıkların etkisiyle bu yıl ayçiçeği üretiminde rekolte ve kalitenin olumsuz etkilendiği ifade edildi. Açıklamada, geçmiş yıllarda dekarda ortalama 200 kilogram olan verimin, Trakya bölgesinde bu yıl 100 kilograma kadar düştüğü vurgulandı. Bu durumun, şirketlerin daha fazla ithalat yapmasına yol açacağı belirtildi.

Bu duruma kanıt olarak, 22 Temmuz 2025 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan ithalat kararı gösterildi. Kararla, şirketlerin 1 milyon ton ayçiçeği tohumunu sıfır gümrük vergisiyle, 400 bin ton ham ayçiçeği yağını ise yüzde 20 gümrük vergisiyle ithal edebilmesinin önünün açıldığı belirtildi. Çiftçi-Sen, bu kararın piyasayı çiftçiler aleyhine, şirketler lehine düzenlediğini iddia etti.

Maliyet Fiyatına Ürün Satmak Zorunda Kalıyorlar

Çiftçi-Sen, ayçiçeği üreticilerinin üretimlerini sürdürebilmesi ve ülkenin dışa bağımlılıktan kurtulması için üreticilerin desteklenmesi gerektiğini savundu. Sıfır gümrük vergili ithalat yerine, çiftçilere "maliyet + kâr + insanca yaşam payı" denklemine uygun bir alım garantisi verilmesi istendi.

Açıklamada, üreticilerin dönüm başına maliyetinin 2 bin 200 TL civarında olduğu, kuraklık nedeniyle rekoltenin 100 kilograma düşmesiyle ayçiçeği tohumunun kilogram maliyetinin 22 TL'ye yükseldiği hesaplandı. Sendikaya göre, üreticinin yaşamını sürdürebilmesi için ayçiçeği tohumunun satış fiyatının en az 34-35 TL olması gerekiyor. Ancak Trakya Birlik'in 28 TL, Çukobirlik'in ise 24 TL avans alım fiyatı açıkladığı, şirketlerin ortalama alım fiyatının ise 25 TL civarında olduğu belirtildi.

Sendika, üreticilerin ürünlerini maliyet fiyatına satmak zorunda kalmasının kabul edilemez olduğunu, bu durumun Türkiye'nin ayçiçeği üretimine ve üreticisine darbe vurmak anlamına geldiğini ifade etti.

Çiftçi-Sen'den Hükümete Çağrılar

Açıklamada, Çiftçi-Sen'in talepleri şu şekilde sıralandı:

• Kooperatif Yasası'ndaki şirketler lehine olan anti-demokratik hükümlerin kaldırılarak, üyelerin söz ve karar sahibi olabileceği yeni bir yasanın çıkarılması.
• Hükümetin şirketlere sağladığı teşviklerden vazgeçerek bu teşviklerin ayçiçeği üreticilerine, Trakya Birlik ve Çukobirlik gibi kooperatiflere verilmesi. Böylece hem tüketicinin daha ucuz ürüne ulaşması hem de üreticinin daha fazla kazanmasının sağlanması.
• Hükümetin, "Köylüler ve Kırsal Alanda Çalışan Diğer Kişilerin Hakları Deklarasyonu"na uygun davranarak üzerine düşen yükümlülükleri yerine getirmesi.

Açıklama, "Gıda Egemenliği Hemen Şimdi! Köylü Hakları Hemen Şimdi!" sloganlarıyla son buldu.