Rusya’nın Türkiye’ye Ayçiçek Yağı İhracatı Yüzde 22 Arttı

2024 yılında dünya pazarına 5,3 milyon ton ayçiçek yağı satarak tarihî bir rekor kıran Rusya, 2025 yılında ihracatta ciddi bir düşüş yaşadı. RUSEED verilerine göre, yılın ilk beş ayında Rusya'nın ayçiçek yağı ihracatı bir önceki yıla kıyasla yüzde 38 azalarak 1,7 milyon tona geriledi.

İhracattaki en büyük düşüş, Rusya’nın uzak coğrafyalara yaptığı satışlarda yaşandı. Bu bölgelere yönelik ihracat yüzde 45 azalırken, Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ülkelerine yapılan sevkiyatlar ise yüzde 31 artış gösterdi. Belarus, Rus ayçiçek yağı alımını 2,6 kat artırırken; Kazakistan yüzde 27’lik bir artışla ithalatını yükseltti. Kırgızistan, Türkmenistan, Moldova ve Türkiye'ye yönelik ihracatta da artış yaşandı.

Yılın ilk yarısı itibarıyla en büyük ithalatçılar arasında Türkiye 546 bin tonla ilk sırada yer aldı. Türkiye'yi Hindistan (505 bin ton), Belarus (139 bin ton), Çin (115 bin ton) ve Mısır (74 bin ton) izledi.

Uzmanlar, ihracattaki bu düşüşü ham yağ üretiminde yaşanan azalma ile açıklıyor. 2024 yılında hem 2023 mahsulü hem de önceki yıllardan kalan stokların büyük kısmı kullanıldığı için 2025’e sınırlı ham maddeyle girildi. Temmuz sonu itibarıyla tarım kuruluşlarının elindeki ayçiçek stoku geçen yıla göre yüzde 12 azalarak 360,7 bin tona düştü. Bu düşüş, özellikle Güney Federal Bölgesi'nde belirginleşti; sadece Krasnodar Krayı’nda stoklar yüzde 45,7 azaldı. Voronej ve Rostov bölgelerinde de sırasıyla yüzde 21,3 ve 12,3 oranında düşüş kaydedildi.

Yeni Dönem ve Beklentiler

2025 yılında Rusya’da ayçiçeği ekim alanları yüzde 9 artarken, toplam yağlı tohum ekili alan 20,5 milyon hektarla tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu artış, çiftçilerin yağlı tohumlara yönelmesiyle açıklanıyor. Hava koşullarının uygun gitmesi durumunda yüksek verimli bir hasat bekleniyor. Bu da işleme sektörünün kârlılığına ve üretim hacmine olumlu yansıyacak.

Bundan sonraki süreçte, Rusya’nın Hindistan, Türkiye ve Çin gibi kilit pazarlardaki ihracat payını koruması kritik önem taşıyor. Ancak ülkede bazı bölgelerde görülen kuraklık ve Kazakistan’ın artan rekabet gücü önemli risk faktörleri olarak öne çıkıyor. Nitekim Kazakistan’daki ayçiçeği tohumu stokları şu anda geçen yılın aynı dönemine göre üçte bir oranında daha fazla ve 581 bin ton seviyesinde bulunuyor.