Buğdayda Büyük Tehlike: %50'ye Varan Verim Kaybına Karşı Acil Uyarı!

Samsun İl Tarım ve Orman Müdürü İbrahim Sağlam, Türkiye'nin tahıl ambarı konumundaki buğday tarlalarını tehdit eden önemli bir tehlikeye karşı üreticilere seslendi. Sağlam, özellikle kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalığının, buğday üretiminde ciddi kayıplara yol açabileceği konusunda uyarılarda bulundu.

Yüksek Verim Kaybı Riski Kapıda

İl Müdürü Sağlam'ın açıklamasına göre, dünya genelinde buğday ekim alanlarında yaygın olarak görülen bu hastalık, %10 ila %40 arasında ürün kaybına neden olabiliyor. Sağlam, "Mevsim koşulları ve münavebe sisteminin hastalığın yayılması için uygun olması durumunda, ürün kaybı ne yazık ki %50 veya daha da fazla seviyelere çıkabilmektedir," ifadelerini kullandı. Bu durum, ülke ekonomisi ve çiftçilerimizin gelirleri açısından büyük bir risk teşkil ediyor.

Toprak Kaynaklı Tehdit: Hastalık Nasıl Ortaya Çıkıyor?

Hububatta kök ve kök boğazı çürüklüğüne yol açan başlıca etmenler arasında Fusarium culmorum, Gaumannomyces graminis, Bipolaris sorokiniana ve Rhizoctonia cerealis türleri bulunuyor. Diğer Fusarium türleri de hastalığın şiddetini artırabiliyor. Bu etmenlerin en dikkat çekici özelliği, toprakta ve bitki artıkları üzerinde iki yıldan fazla canlı kalabilmeleri. Bitki artıklarının toprak yüzeyinde bırakılması, hastalığın yaşam döngüsünü sürdürmesine olanak tanıyor. İl Müdürü Sağlam, tüm bu hastalık etmenlerinin toprak kökenli olduğunu ve tohumla da taşınabildiğini vurguladı.

Tarladaki Sinsi Belirtiler

Hastalığın tarladaki belirtileri ise oldukça çeşitli ve sinsi. Bitkilerin alt yaprak kınlarında, sap ve boğum bölgelerinde bal rengi lekeler oluşurken, bazı durumlarda bitki gelişme döneminin ortasında veya fide aşamasında sararmalar ve hatta ölümler görülebiliyor. Hastalıklı bitkilerin başakları bükülüyor, bazı başaklarda ise hiç tane oluşmuyor. Hastalık, bitkinin tüm gelişim evrelerinde ve tüm organlarında etkili olabiliyor; tane ölümleri, fide yanıklığı, kök ve kök boğazı çürüklüğü, yapraklarda nekrotik lekeler, başakta kavuz ve tane yanıklığı, embriyo kararması gibi belirtilerle kendini gösteriyor. Kök ve kök boğazında oluşan lekeler koyu veya soluk kahverengi olup, bitki kökleri kısa ve kahverengi bir görünüm alıyor. Hasat döneminde ise boş başaklar ve cılız, buruşuk taneler dikkat çekiyor.

Mücadele Yöntemleri ve Tarım Müdürlüğünden Destek Çağrısı

İl Müdürü İbrahim Sağlam, buğday üreticilerini bu sinsi hastalığa karşı mücadelede proaktif olmaya çağırdı. Hastalığa neden olan etmenlerin toprakta uzun süre canlı kalabilmesi nedeniyle, ekimden önce toprak işleme veya herbisit uygulaması ile bitki artıklarının yok edilmesinin büyük önem taşıdığını belirtti. Ayrıca, iyi bir toprak işlemesinin yanı sıra, ekimin toprak tavındayken yapılması ve ekim derinliğinin doğru ayarlanmasının da alınabilecek önlemler arasında olduğunu hatırlattı.

Hastalığın yoğun olduğu alanlarda, hastalığa neden olan etmenlerin konukçusu olmayan bitkilerin yetiştirilmesi (münavebe) tavsiye edilirken, dayanıklı çeşit kullanımı ve hastalığa duyarlı erkenci çeşitlerden kaçınmak da kültürel tedbirler arasında yer alıyor. Sağlam, "Dengeli bir bitki besleme programı izlenmesi ve iz element eksikliklerinin giderilmesi de bitkilerde dayanıklılığın teşvik edilmesi açısından oldukça önemlidir," dedi.

Diğer Hastalıklara Karşı Gözlem ve Doğru İlaçlama

Sağlam, havaların ısınmasıyla birlikte pas hastalıkları, külleme ve septoria yaprak lekesi gibi diğer hastalık etmenlerinin de görülmeye başlayabileceği konusunda uyardı. Üreticilerin hububat ekili alanlarda iyi gözlem yapması ve eğer ilaçlama yapılacaksa, belirtilen tüm hastalıklara ruhsatlı olan ortak ilaçları seçmeleri gerektiğini vurguladı. İl Müdürü, teknik bilgi desteği, kullanılacak ilaçlar ve dozları için üreticilerin Samsun İl ve İlçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine başvurarak daha detaylı bilgi alabileceklerini sözlerine ekledi.